Нууц хот

Таны харж байгаа зүйл бол Туркийн Деринкуюгийн нууцлаг “Газар доорх хот” юм. Археологичдын үзэж байгаагаар манай эринээс наймхан зууны өмнө (дор хаяж 2800 жилийн өмнө) энэ хотын цөм аль хэдийн оршин тогтнож байжээ. Газар доор 85 метрийн гүнд барьсан 20 мянган хүн багтах бүхэл бүтэн хот юм.

Дундад зууны үед хотыг өргөжүүлж, дахин ашигласан байж магадгүй. Гэвч энэ богино хугацаанд завсарласны дараа 1963 он хүртэл нэгэн эр санамсаргүй байдлаар байшингийнхаа хананы цаана хонгил байгааг олж мэдсэнээр Деринкюү түүхийн мухарт төөрсөн юм. Газар доорх хот нь үнэндээ 18 давхар гүн бөгөөд худаг, сүм хийд, жүчээ, сургууль гэх мэт олон зүйлтэй бөгөөд 20,000 хүртэл хүн амьдрах боломжтой байсан гэж үздэг.

Цаг хугацаа өнгөрөх тусам орчин үеийн технологи бидэнд газар доорх судалгаа хийх боломжийг олгож байгаа тул Деринкую хот нь ямар ч “тусгаарлагдсан тохиолдол” биш гэдгийг ойлгож болно. Тухайлбал, газар доорх асар том сүлжээ, тэр байтугай бүхэл бүтэн хотууд дэлхий даяар олдсон. Египетэд Гизагийн өндөрлөг газар доор асар том системтэй агуй, хүний гараар хийсэн хонгил, гол мөрөн, газар доорхи гарцуудыг хослуулсан байдаг. Гватемал улсад Майячуудын Тикал пирамид цогцолборын доор 800 километр хонгилын зураг зурсан байдаг. 1992 онд Хятадад 24 хиймэл агуй олдсон нь 36,000 шоо метр чулууг ухсан гайхалтай гар урлалыг харуулсан юм. Археологичид Европ даяар сунаж тогтсон чулуун зэвсгийн үеийн олон мянган газар доорх хонгилуудыг илрүүлсэн нь судлаачдыг тэдний анхны зорилгыг эргэлзэхэд хүргэжээ.

Одоогоос 12,000 жилийн өмнө богино бөгөөд эрчимтэй мөстлөгийн үе хүн төрөлхтөнд нөлөөлсөн гэдгийг өнөөдөр бид мэднэ. Эрдэмтэд үүнийг “Залуу Дрьяс” буюу “Сүүлийн үеийн Дрьяс” гэж нэрлэдэг. “Малкушын өдрүүд” болон “Залуу Дрьяс” хоёр ижил зүйл үү? Харин эсрэгээрээ эртний хүмүүс юунаас, хэнээс газар доорх хотуудыг ухаж өөрсдийгөө хамгаалдаг байсан бэ? Онолын хувьд төмөр, хүрдийг ч мэддэггүй эртний хүмүүс 21-р зуунд бидэнд сайндаа л хэдэн арван жил шаардагдах эдгээр хотуудыг малтаж чадсан болов уу?

Өнгөрсөн үе биднээс юуг нууж байна вэ?